قۇرئان كەرىمگە ئېسىلايلى!

بىسمىللاھىر رەھمانىر رەھىم

تارىختىن بېرى بۇ شەرتنى ئورۇندىغانلار رەھمەتكە ئېرىشپ كەلدى. مەسىلەن: ئىسلامنىڭ دەسلەپكى مەزگىللىرىدىكى مۇسۇلمانلار پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ يېتەكچىلىكىدە قۇرئان كەرىمگە تولۇق ئەمەل قىلغانلىقى ئۈچۈن ئۆزلىرى ياسىۋالغان بۇتلارغا ۋە ئۆزلىرىگە ئوخشاش ئىنسانلارغا قۇل بولۇشتىن قۇتۇلۇپ، كىشىلىك ئىرادىسىنى مۇستەقىل ھالدا ئىشلىتەلەيدىغان، شۇنداقلا ئۆز ئىختىيارى بىلەن بىر اللەغىلا قۇللۇق قىلىدىغان سەۋىيەگە يەتتى (ھەر ھالدا ئىنسانلار ئازرۇ قىلىدىغان ئەركىنلىكنىڭ ئەڭ يۇقىرى پەللىسى بۇ بولسا كېرەك!).

يەنە بىر تەرەپتىن بىر ئىسلام ئۈممىتى مەيدانغا كەلگەن بولۇپ، بۇ ئۈممەت ئەتراپتىكى رايونلاردا ياشاۋاتقان ئىنسانلارنىڭ يۇرتىغا ئادالەت، قەلبىگە تەۋھىد ئېلىپ كىرىش ئۈچۈن بار-يوقىنى ئاتىدى. نەتىجىدە نۇرغۇن ئىنسانلار مۇسۇلمان بولدى، كۆپلىگەن زېمىنلەر پەتىھ قىلىنىپ ئىسلام دىيارىغا ئايلاندى.

ئەپسۇسكى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ۋاپات بولۇپ بىر مۇددەت ئۆتكەندىن كېيىن مۇسۇلمانلار ئۆزئارا ئىختىلاپ قىلىشتى، پىرقىلەرگە بۆلۈندى، گۇرۇھلارغا ئايرىلدى، خىلمۇخىل مەزھەبلەر ئوتتۇرىغا چىقتى. ھەر مەزھەب ئەگەشكۈچىلىرى، قۇرئاننى ھاياتىغا تەتبىقلاش ۋە ئۇنى جاھالەت قاراڭغۇلۇقىدا ياشاۋاتقان ئىنسانلارغا يەتكۈزشتىن ئىبارەت ئۇلۇغۋار ۋەزىپىسىنى تاشلاپ قويۇپ، باشقا مەزھەب ئەگەشكۈچىلىرىنىڭ ئۈستىدىن «غەلىبە» قىلىشنىڭ يولىنى ئىزدەشكە باشلىدى، ھەتتا بۇنىڭ ئۈچۈن ھەر خىل رەزىل ۋاسىتىلەرنى ئىشلىتىشتىن تەپ تارتمىدى!

نەتىجىدە، اللە تەئالا ئۆزىنىڭ «ئىززەت اللەغا، اللەنىڭ ئەلچىسىگە ۋە مۇئمىنلارغا مەنسۇب، لېكىن مۇناپىقلار بىلمەيدۇ»[4] دېگەن سۆزىدە مۇئمىنلارغىمۇ ۋەدە قىلغان ئىززەت، خورلۇق بىلەن ئورۇن ئالماشتۇردى. يېڭىدىن زېمىن پەتىھ قىلىنىشنىڭ ئورنىغا، بۇرۇن پەتىھ قىلىنىپ بولغان زېمىنلەر بىر-بىرلەپ قولدىن كەتتى. مۇسۇلمانلاردىن قورقىدىغان دۈشمەنلەر ئۇلارنى قورقۇتىدىغان ھالەتكە يەتتى. «ئۇلارغا ئاللاھ زۇلۇم قىلمىدى، لېكىن ئۇلار ئۆزلىرىگە ئۆزلىرى زۇلۇم قىلدى»[5]. چۈنكى اللە «ئەگەر مۇئمىن بولساڭلار، چوقۇم غالىب كېلىسىلەر»[6] دەپ غالىپ كېلىش ئۈچۈن مۇئمىنلىقنى شەرت قىلغان ئىدى.

بارغانسېرى قۇرئان كەرىم بىلەن مۇسۇلمانلارنىڭ ئارىسىدىكى مۇساپە يىراقلىشىپ كەتتى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ۋاپاتىدىن ئىككى-ئۈچ ئەسىر كېيىن ئىنسانلار تەرىپىدىن يېزىلىشقا باشلىغان كىتابلار مۇسۇلمانلارنىڭ يولىنى بەلگىلەيدىغان «دەستۇر»غا ئايلىنىپ قالدى. مۇسۇلمانلار ئۇ كىتاپلاردا يېزىلغانلارنى بىر پۈتۈن ھالدا «چىڭ تۇتۇشقا تېگىشلىك پرىنسىپ» قىلىۋالدى. قۇرئان كەرىم بولسا تۇپراق بېشىدا، مېيت چىققان ئۆيلەردە ۋە نەزىر- چىراغ... لاردا لەۋزىلا ئوقۇلىدىغان بىر كىتاب بولۇپ قالدى.

نۆۋەتتىكى ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرىنىڭ ئەھۋالىغا قارايدىغان بولساق، ئىش تېخىمۇ ئېچىنىشلىق. ئۇلارنىڭ ئارسىدا يۇقارقى سەلبىي تەرەپلەرنىڭ ھەممىسى مەۋجۇت بولغاننىڭ سىرتىدا يېڭى-يېڭى كۆز-قاراشلار ئوتتۇرغا چىققان بولۇپ، كەڭ مۇسۇلمان ئاممىسى ئازغۇنلۇق چۆللىرىدە تېڭىرقاپ يۈرمەكتە. ئەھۋال شۇ دەرىجىدە ئېغىركى، قۇرئان كەرىمنىڭ تەلىماتلىرىغا بويسۇنۇش ۋە ئۇلارنى ئىجرا قىلىشنى تەشەببۇس قىلىش، دىنسىزلىق ياكى يولدىن چىققانلىق ھېسابلىنىپ باشقا پىكىرلەرگە «چىڭ ئېسىلىۋېلىش» دىندارلىق ياكى تەقۋادارلىق دەپ قارالماقتا.